Transport in Uganda en schoolnieuws

Maandag, 30 juni 2008
Beste lezers,

Laat ik proberen om jullie weer iets regelmatiger van informatie en nieuws vanuit Luweero te voorzien. Ik heb gemerkt dat ik een aantal trouwe lezers heb. En met alle aandacht en steun, die jullie me geven, is het niet meer dan normaal om jullie bijtijds op de hoogte te houden van mijn leven hier in Uganda. Helaas had ik deze tekst vorige week woensdag al op mijn website willen plaatsen, maar door een “tennisarm”-aandoening in mijn hiel (snappen jullie het?) moest en moet ik veel rust houden, omdat lopen heel pijnlijk is. Hoop derhalve dat ik snel van dit ongemak ben verlost.

Vrijdag 6 juni 2008

Zomaar twee dagen:

Gisteren realiseerde ik me, dat ik aan het dagelijkse leven gewend raak, wat betreft gedrag van de mensen hier, het straatbeeld, het transport en de omgeving waarin ik leef.
Maar, toen ik vanmorgen door een boda-boda motorcycle (=taxibromfiets), die een doodskist vervoerde, (waarschijnlijk zonder inhoud!) bijna van de weg werd geveegd, besefte ik dat het leven hier nog steeds bijzonder is en vol verrassingen zit. Mag ik inmiddels gewend raken aan het dagelijks transport, dat zal zeker niet gelden voor diegenen onder jullie, die nog nooit in Afrika zijn geweest.

Je kunt alleen al wat betreft vervoer en transport een verhaal op zich schrijven, waarbij de afbeeldingen meestal voor zich spreken. Toen ik eergisteren in de vroege morgen naar het internetcafé liep, zag ik een stroom van verkeersdeelnemers aan me voorbijtrekken. Een fietser met, en dan schat ik nog voorzichtig, minstens 40 ananassen achterop zijn fiets gebonden. Een man op een oude, totaal versleten, fiets zonder trappers, die met een immense vracht houtskool op weg was naar de markt in het dorp. Of vanmorgen een oud mannetje, die achterop zijn fiets zat vanwege het ontbreken van een zadel. Zijn loopstok onder zijn bips geklemd en zo al slingerend zijn weg vervolgde. Vaak zie je ook hele gezinnen op een boda-boda motorcycle, dit vanwege kostenbesparing. Het maximale aantal mensen wat ik tot nu toe heb geteld is 7. 1 boda-boda bestuurder, een echtpaar en 4 kinderen tussen de brommer en de volwassenen ingeklemd. Trouwens wat dacht je van 20 of meer op elkaar gestapelde kartonnen eierhouders met op elke etage 30 eieren. Onvoorstelbaar, en dat zonder er één te breken!

Doordat er geen viaducten zijn kunnen de vrachtwagens tot meters hoog worden vol geladen en je houdt het niet voor mogelijk, maar bovenop een 4 metershoge vracht liggen en zitten de “dragers”, terwijl de wagens vaak met hoge snelheid onderweg zijn. De bussen van sommige maatschappijen hebben doorgaans vele gebreken. Vaak kunnen deuren niet meer sluiten en zie je ze met hoge snelheid voorbij razen, terwijl er mensen in de deuropening staan of hangen. Levensgevaarlijk. Gelukkig zijn er tegenwoordig ook serieuze busmaatschappijen die met deugdelijk materiaal onderweg zijn en chauffeurs in dienst hebben, die op z’n minst een rijbewijs hebben.

Soms sta ik walgend langs de kant van de weg als ik vrachtwagens voorbij zie snellen, die slachtkoeien vervoeren. Alleen al om het te beschrijven bezorgt me weer kippenvel. Ze worden zodanig in vrachtwagens gestouwd, dat sommige poten buiten boord hangen, de koeien zo’n beetje stikken, omdat hun kop klem zit tussen andere beesten of de rand van de vrachtwagen. Hun staarten worden zodanig vastgesnoerd dat sommige koeien al hangend worden getransporteerd. Walgelijk, walgelijk en de tranen springen me dan in de ogen en weet met veel moeite m’n weg te vervolgen. Het zal me niet verbazen als vele van deze koeien meer half dood dan levend, als ze al niet zijn gestorven onderweg, aankomen op de plek van bestemming. De jongens die de koeien in de wagens hebben geduwd, (durf me bijna niet voor te stellen hoe dat er aan toe gaat) zitten tijdens het transport op die arme beesten, terwijl ze zich totaal niet bekommeren om de koeien.
Okay, bijna elke koe, geit, schaap of kip heeft hier zo lang ze vrij kunnen bewegen een goed leven hier in Uganda. Voldoende voer om te eten, vrije beweging, voldoende schaduw, etc. etc. Maar, zo gauw ze ten dode zijn opgegeven, begint hun lijdensweg.
Kippen bijvoorbeeld, worden levend vervoerd, zodat ze “kakelvers” aangeleverd worden voor de slacht om daarna direct in de pan te belanden. Zo zag ik laatst op een Matatustation (=taxibusparkeerplaats) een taxibusje volgeladen met levende kippen. Ze waren alleen met een touw om de poten vastgebonden en zo weer aan elkaar vastgeketend of aan de imperiaal op het dak. Al hangend en creperend, over elkaar liggend, happend naar adem en al fladderend vechtend voor hun leven. Kon het niet aanzien en heb een medepassagier gevraagd een foto te nemen om het als bewijs vast te leggen. En dan moet je je voorstellen dat de taxi’s met meer dan 90 kilometer per uur over de wegen razen. (Is hier een hoge snelheid, gezien de toestand van de wegen) Tè erg om je dit voor te stellen voor die arme beesten.
Over kippen gesproken, nemen wij een bloemetje of een doosje bonbons mee als we op bezoek gaan. Hier is het gebruikelijk om de gastheer/vrouw een kip te schenken, zodat ze die avond een goede maaltijd hebben. Overal waar je reist, vooral op zon- en feestdagen, zie je dan ook mensen met een kip. Of wel netjes in een doek gewikkeld (enigszins diervriendelijk) of hangend op de kop met de poten vastgebonden aan een touwtje die met een lus om de pols (alsof het een armband is) van de gulle gever hangt.
Het bovenbeschrevene is erg moeilijk voor mij om te accepteren, maar er zijn hier nog weinig specifieke transportregels en dierenbeschermingsorganisaties, die hun stem kunnen laten gelden. Wel besef ik me dat de meeste beesten voor hun transport op weg naar hun dood een goed leven hebben met alle vrijheid. Dit in tegenstelling tot onze consumptiedieren, die veelal bijeengepakt in benauwde hokken of stallen leven.
Hier wou ik het maar bij laten. Genoeg dierenleed voor nu.

Het onvoorspelbare en veelal ongeorganiseerde leven hier in Uganda brengt, behalve sommige negatieve aspecten, ook heel veel goeds met zich mee. Zo liep ik gisteravond naar het dorp om inkopen te doen, toen ik halverwege door opzwepende drummgeroffel naar een plaats nabij de straat werd gelokt. Bleek een moslimfamilie de “jeugd” van hun kinderen te vieren? Heb het niet helemaal begrepen, maar feit was wel dat ik slechts 5 minuten later door één van de mannelijk familieleden werd uitgenodigd om het feest samen met hun te vieren. Inclusief alle gebeden en andere rituelen, was het een hele happening en heb ik heel wat zweetdruppeltjes gelaten door samen met de vrouwelijke leden van de familie te dansen.
Men legt een plastic zeil op de grond, regelt twee drummspelers, een man die voor geluidsboxen en een microfoon zorgt (geluid is niet om aan te horen wat de kwaliteit betreft), enkele mannen die een vuur stoken, wat als verlichting dient en het feest kan van start gaan. Menselijke inbreng is voldoende om het te laten slagen. Simpel toch!
Dit soort onverwachte gebeurtenissen en ontmoetingen stemmen me heel gelukkig hier en zorgen ervoor dat het leven, ondanks de armoede en het ontbreken van eenvoudige levensbehoeften voor de meeste inwoners toch heel plezierig is. Men zingt en danst zich uit de ellende. De zon schijnt bijna elke dag. Warmte en opgewektheid is derhalve alom aanwezig. Als men in de put zit, gaat men intensief bidden en heel veel en luid zingen, zodat de zorgen vanzelf naar de achtergrond verdwijnen. Deze wijze van leven en deze innerlijke krachten heb ik ook al zo duidelijk ervaren bij mensen en vrienden in de asielzoekerscentra bij ons in Nederland. Men heeft huis en haard verlaten, gevlucht voor de oorlog of ander geweld, ergens plompverloren “neergeplant” in een AZC op een plek doorgaans buiten een stad of dorp, waar men niet mag werken of naar school kan. En toch zie je mensen met fleurige kleding welverzorgd rondlopen. Altijd weer opstaan en welgemoed verder knokkend voor een menswaardiger en beter bestaan.

Woensdag, 25 juni

Basajjansolo school:

Op onze school loopt alles naar omstandigheden prima. Er zijn wel enkele incidenten geweest, zoals de diefstal van 50.000 Shs (20 Euro), wat voor ons heel veel geld is. Maar gelukkig hebben we het grootste gedeelte teruggekregen van de dief. Bleek een jongetje van 7 jaar te zijn die in P1 klas zit. Hij heeft nadat de hele klas met stokslagen was gestraft (was er gelukkig niet bij, want ik had deze methode nooit goedgekeurd, terwijl het in Afrika algemeen geaccepteerd is en kinderen niet anders weten (helaas)) bekend en het geld teruggegeven. Hij wilde konijnen kopen en die vetmesten om daarna te verkopen, zodat hij en zijn oma (hij is een weesjongetje) een beter bestaan zouden krijgen. Ja, ik weet het, heel vertederend verhaal, maar toch moeten we de kinderen duidelijk maken, dat armoede geen reden is om te stelen. Wat een toestanden die dag, maar verbazingwekkend vond ik het feit, dat twee uur later, tijdens de pauze, alle kinderen als vanouds weer vrolijk aan het spelen waren alsof er niets was gebeurd. Stond ik nog na te sidderen vanwege de gegeven stokslagen, de kinderen maalden er niet meer om!!!!!
Verder is er in een gezin met 13 kinderen het jongste kind overleden, vlak nadat we die dag op huisbezoek waren geweest. Heb het kindje nog op de foto gezet. Dat was om 10.00 uur en ’s middags om 16.00 was het dood. Gestorven aan Malaria die ze niet hadden laten behandelen vanwege de hoge kosten. Ja, en zo sterven er vele mensen omdat ze in armoede leven en de kinderen geen medische verzorging kunnen geven. Vreselijk en het stemt me heel vaak heel verdrietig. Alle problemen beginnen bij de bron en zolang de overheid en lokale instanties te weinig aandacht besteden aan familieplanning, wat een kwestie is van gewoonte- en mentaliteitsverandering, zal dit zo blijven voortbestaan. Gelukkig ontstaat er nu een nieuwe generatie in Uganda die beter is geschoold en beseft dat je met 3 of 4 kinderen een comfortabeler leven kunt leiden, je kindereen betere scholing kunt aanbieden en er ook geld is om je kind een behandeling te laten ondergaan als het ziek is. “Maar de arme plattelandsbevolking is arm wat geld betreft en ook arm in het hoofd”, zoals onze chairman van Basajjansolo zich altijd uitdrukt. Ben aan het nadenken hoe we voorlichting aangaande familieplanning kunnen combineren met de oudervergaderingen op school. Heb hierbij de hulp nodig van ervaren voorlichters, zoals medewerkers van Plan International of Save the Children.

Wat mijzelf betreft heb ik het drukker dan ooit. Maar dat maakt het werk alleen maar leuker en interessanter. Zo zijn we heel druk (nog steeds) met het bezoeken van de kinderen aan huis, zodat we hun familie-en thuissituatie leren kennen. Ik maak foto’s en het is na ongeveer zo’n 50 kinderen bezocht te hebben een indrukwekkende collectie geworden. Door de families thuis te bezoeken kunnen we tevens in kaart brengen wie daadwerkelijk (financiële) steun nodig heeft of verdient. Dit omdat steeds meer donoren zich melden, waarmee we ons heel gelukkig prijzen.

Vorige week ben ik naar een vergadering geweest (was de enige blanke en niet lokale afgevaardigde) van het ministerie van onderwijs, waarbij alle privé-scholen werden opgeroepen zich binnen een jaar officieel te laten registreren, Doet men dit namelijk niet, dan hangt sluiting boven het hoofd. De regels zijn enorm aangescherpt en op dit moment kunnen we daar echt nog niet aan voldoen. Maar dat geldt trouwens voor de overgrote meerderheid van de privé-scholen. Velen zijn er zelfs nog veel slechter aan toe in vergelijking tot onze school.
Uganda kent overheidsscholen en privé-scholen. De eerste staan onder controle van de overheid en worden ook door de overheid, inclusief salarissen, gefinancierd. Ze zijn veelal gratis, maar het nadeel is dat de leerkrachten niet de meest gemotiveerde krachten zijn. Daarnaast wemelt het in Uganda van de privé-scholen. Iedereen die geld, een missie of een geloofsovertuiging heeft kan zomaar een school oprichten. Dat zal straks verleden tijd zijn, daar elke school aan een aantal basisvoorwaarden moet voldoen. Heel goed, maar volgens mij nu nog veel te hoog gegrepen. Als ik tijdens mijn wandelingen in de omgeving zie hoe andere schooltjes er soms armetierig bijstaan, dan is er in onderwijsland in Uganda nog een lange weg te gaan. Maar, de bereidheid om te moderniseren is er en dat is al een belangrijke stap voorwaarts. Ik heb voor mezelf wel tot doel gesteld om heel veel zaken zodanig voor te bereiden, zodat we volgend jaar een officiële licentie kunnen aanvragen. Zou toch fantastisch zijn!
Zo moeten we over veel meer lesmateriaal beschikken, moet er van elke scholier een dossier zijn aangelegd en moeten de leraren volgens officiële werkschema’s doceren en gekwalificeerd zijn. Wat betreft de laatste twee punten heb ik besloten om de leraren een workshop/opfriscursus aan te bieden, zodat ze nieuwe vaardigheden en ideeën kunnen leren en opdoen. Het kost wel het één en ander, maar dit geld heb ik er graag voor over, want zonder goed en gekwalificeerd personeel kunnen we de licentie wel vergeten.

Wat betreft lesmaterialen en ander didactisch spelmateriaal zijn we helaas nog afhankelijk van gulle gevers, maar ook dat ziet er steeds beter uit. (lees hierover later meer)
Verder ben ik me aan het oriënteren hoe we de ouders en verzorgers van onze kinderen beter bij de school kunnen betrekken, zodat ze zich meer verbonden voelen met de school en hun verantwoordelijkheid nemen wat betreft eerdere en betere betalingen van de lesgelden. We zullen vaker een vergadering moeten organiseren en ik heb onze voorzitter en de oprichter van de school voorgesteld om een ouderraad op te richten tijdens de volgende vergadering. Zal niet meevallen, maar als ik zie hoeveel veranderingen onze school nu al ten goede komen, moet dit ook lukken. Bovendien, zonder ouderraad, is registratie uitgesloten.

Behalve deze organisatorische activiteiten heb ik het momenteel ook druk met PR activiteiten en informatieverstrekking naar onze donoren toe. Dit is wel het leukste werk, omdat het me zo gelukkig stemt dat steeds meer mensen (waaronder ook mijn vrienden en bekenden) zich spontaan melden om ons te steunen, op welke wijze dan ook.

1. Heb ik jullie in mijn vorig bericht verteld over twee leerlingen die door mijn vrienden Nora/Bart (scholiere heet Namagembe Proscovia) en Lian/Erik (scholier heet Mpuga Shafiki) een vol jaar worden gesteund met schoolgeld en een uniform, inmiddels kan ik daar alweer twee gelukkige kinderen en hun families aan toevoegen. Ook mijn goede vrienden Bert/Bernadette en Jeannette willen graag een leerling steunen. (Namen, gegevens en foto’s stuur ik binnenkort naar jullie toe via de mail) Dank jullie allen voor jullie gulle en liefdevolle steun. We zijn trouwens wel streng in de selectie en alleen ouders/verzorgers, die hun best hebben gedaan om schoolgelden te betalen, terwijl ze het door omstandigheden vaak niet of moeilijk op konden brengen, komen in aanmerking.

2. Ook heb ik nu een tussenstand wat betreft de verkoopactie van Ugandese
kunstkaarten via mijn website.Tot nu toe heb ik zo’n 165 kaarten verkocht (de laatste
setjes zijn vandaag gepost). Na aftrek van aankoop, porto en enveloppen (reiskosten
naar en in Kampala zijn voor mijn eigen rekening) heb ik berekend dat we in totaal
zo’n 525.000 schillings (± 210 Euro) hebben ontvangen, wat een geweldig bedrag is.
(Heb trouwens nog geen tijd gehad om te controleren of alle gelden daadwerkelijk
binnen zijn, maar heb in goeder trouw alle kaarten reeds verzonden)
Dank aan Hiske Brouwer, Dita Wiersma, Dordie van Esch, Irene Meuldijk, Jan en Aly Letema, Frouwe ten Have, Monique Tuinstra, Inge Lunstroo, Grieteke Bosma, Hans en Alberta Joling-Roodzant, Papa en Hennie Veeman-Geerts, Theo en Corrie Visser, Lian en Erik Post-Reuvekamp, Christien en Douwe Polstra en Mevr. A. Groote Schaarsberg-Reuvekamp.
We gaan nu samen bespreken hoe we de resterende 375.000 schillings (150.000 shs. zijn al besteed) gaan besteden. Maar vast staat dat een deel zeer zeker besteedt zal gaan worden aan boeken en ander les en-speelmateriaal. We laten het jullie weten.
Natuurlijk blijft deze kunstkaartenverkoopactie het hele jaar doorlopen. Een ieder die hierover meer wil weten; kijk even naar een eerder bericht (9) op deze site.

Ik heb als voorschot (van de kaartenactie) reeds 150.000 Schillings een aantal weken
geleden opgenomen. Tezamen met het extra bedrag wat Lian en Erik hebben
geschonken en het resterende bedrag van vorige donoren en kaartenkopers kon ik de
afgelopen weken 240.000 Schillings besteden. Daarvoor heb ik het volgende kunnen
kopen: Twee waterkannen om de handen te wassen voor de kinderen pap gaan eten,
een groot stuk zeep, 1 kilo waspoeder, 1 veger om de latrines schoon te maken, 8
bordwissers, 2 grote wasteilen, 2 kleine wasteilen, 6 borden, 2 jerrycans om water te
tappen, schoolkrijt, 3 wandklokken voor de leslokalen, twee linialen, 2 ordners, 1
kasboek, 1 nietmachine, 1 doos markeerstiften (zie de foto’s) 1 paar laarzen voor
Meneer Aloni om de latrines schoon te maken, 2 opscheplepels voor de pap, 1
handgemaakte houten droogtafel voor alle mokken en 40 schoolboeken voor de Baby
class en Top class. (foto volgt)
Nou, dat is toch fantastisch! Zo’n waslijst voor omgerekend zo’n 94 Euro! Ik voel me de koning te rijk dat dit allemaal mogelijk wordt gemaakt dankzij jullie.

3. Maar, dit is het nog niet. Zo heeft mijn vriendin Jeannette aangeboden om de komende maanden telkens 50 Euro over te maken. Daarmee kunnen we een aantal kinderen en hun families ondersteunen met schoolgeld en uniformen, weer suiker toevoegen ( was geen geld meer voor) aan de dagelijkse pap en nog heel veel andere belangrijke zaken voor aanschaffen, waarbij ik vooral denk aan meer en beter lesmateriaal. Jeannette, je maakt het leven van de leraren en hun leerlingen zoveel makkelijker en vooral beter!!!! Dank, dank. En dan te bedenken dat je ook al twee weeshuizen in Indonesië steunt. We houden nauw contact.

4. Het verhaal over de kippen is ook nog niet af. Weten jullie nog wel, geschonken door
mijn originele huurster Dordie. We hebben ze helaas nog niet kunnen aanschaffen,
vanwege drukke en chaotische bouwactiviteiten aan ons huis/kantoor. Wanneer de rust
is wedergekeerd, gaan we op kippen en haan jacht om mooie en goede exemplaren te
kopen. Het bedrag wat Dordie ons heeft geschonken is zodanig dat we er ook een hok
(kunnen we de eieren terugvinden) en voer voor kunnen kopen. En, indien nodig, een
pannenkoekenpan. Dank Dordie, een foto met de naar jou en de poezen vernoemde
kippen volgt t.z.t.

5. Verder zullen we binnenkort een groot aantal lesboeken in ontvangst mogen nemen. Dit door inspanningen van de Nederlandse stichting Musana. Basisschool “De Violier” uit Limburg heeft tijdens een speciale actiedag ongeveer 300 Euro voor ons ingezameld. Een geweldige prestatie en we zijn er reuze blij mee. Samen met Kim en Michael, van stichting Musana, zijn we nu in onderhandeling met verschillende boekenzaken om tegen een goede (lage) prijs zoveel mogelijk boeken te kunnen kopen. Het vervolg lezen jullie in een volgend bericht.

6. Dan is er een organisatie in Groot-Brittannië, die onze stichting ook geld heeft
geschonken. Een deel gebruiken we voor de aanschaf van twee boekenkasten (worden
de boeken niet meer aangevreten door ratten en muizen) en twee bureautafels. Het
overgrote gedeelte wordt gebruikt om bouwmateriaal te kopen, daar een workcamp
van vele internationale vrijwilligers deze zomer twee nieuwe klaslokalen erbij gaan
bouwen.

Beste en lieve lezers. Na deze opsomming kunnen jullie je voorstellen dat we hier allemaal heel blij zijn met jullie belangstelling en steun. Ik kan het niet vaak genoeg zeggen hoeveel voldoening dit werk me geeft en dat wordt alleen maar versterkt door jullie spontane giften, door jullie bestellingen van Ugandese kunstkaarten of andere vormen van steun. En dat, terwijl ik nog nooit om 1 Euro steun heb gevraagd. Geweldig en heel, heel veel dank.

Ik merk nu dan ook hoe belangrijk het is om gedurende langere tijd aan een project verbonden te zijn. De meeste vrijwilligers werken zo’n drie maanden voor een project, maar dan begint het juist interessant te worden als je alweer afscheid moet nemen. Nee, dit is zo veel beter, zo ervaar ik het althans. Ik heb nog een volgend half jaar te gaan en heb het gevoel dat ik na dit jaar ook zeker op de één of andere manier verbonden blijf aan de school Basajjansolo. Dat verdienen de school, de leraren en de kinderen, maar zeer zeker ook jullie als donoren, zodat jullie op de hoogte blijven van wat er zich zoal afspeelt op de school en met de kinderen.

Ik werk nog tot 1 augustus. Moet dan helaas vroegtijdig de school verlaten (de volgende 4-weekse vakantie start 15 augustus) en het land uit, vanwege het beëindigen van mijn eerste halfjaars visum. Hoop dan wanneer ik in Nederland ben (van 2 tot 27 augustus) een nieuw visum voor het volgende halfjaar te kunnen regelen, zodat ik mijn vrijwilligerswerk kan vervolgen.

Hopelijk kan ik velen van jullie even zien, spreken of bedanken tijdens mijn verblijf in Nederland. En natuurlijk douchen, op een echt toilet zitten, handen wassen onder de kraan, volkorenbrood, brandnetelkaas, broccoli, witlof en tig andere groenten eten, in de zon liggen, etc. etc. Maar, voor het zover is, plaats ik nog een volgend bericht op mijn website.

Vanuit Luweero wil ik jullie allen een hele fijne vakantie toewensen. Volgens mij is de vakantiepret in alle hevigheid bij jullie losgebarsten. Geniet van zon, zee, strand, bos of bergen, maar vooral van degenen met wie je op pad gaat.
Veel plezier en goede reis!

Tot de volgende keer.
Hartelijke groet,

Jita Veeman

N.B. Voor degenen die het nu al willen noteren; Mijn nieuw mobielnr. in Nederland is:
06-42138391

N.B. Mag ik jullie toch iets vragen? Wie kan mij helpen met kopieën van leuke ideeën en werkvoorbeelden van knutselwerkzaamheden, spelletjes om buiten te spelen en andere creatieve activiteiten voor kleine kinderen? (Ik zorg voor de vertaling) Het zou de leerkrachten van de Babyclass en de Topclass ontzettend helpen. Mochten jullie hierin willen bijdragen dan stel ik voor om de kopieën naar mijn postadres in Nederland te sturen, daar ik in augustus (2-27 aug.) drie weken terug kom naar Nederland. Voel je niet verplicht. Het is slechts een vraag, die ik zelf helaas niet kan oplossen.

Het adres is: Jita Veeman
Batterijweg 2
9695 VS Bellingwolde