Tijd om aandacht te besteden aan de Karamojong peo

Gisteren ging er helaas weer het een en ander niet goed in het internetcafe en kon ik het bericht niet plaatsen. Vandaag dus een nieuwe poging.
En Bert (van Det), wat fijn om zo lang met je te hebben gesproken. Dat doet me zo goed.

Dinsdag, 11 maart


Lieve lezers,

Inmiddels is het half maart en verblijf ik alweer 6 weken in Uganda. Of het al went en gewoon begint te worden? Nee, dat nog niet, hoewel ik inmiddels wel gewend ben aan de mensen om me heen en het feit dat ik voor mijn gevoel decennia terug in de tijd ben geworpen. Het vergt enige aanpassing, maar ik kan er ook ontzettend van genieten.

Neem bijvoorbeeld vandaag. Nadat ik om half zeven zoals gewoonlijk werd gewekt door het ononderbroken “gekwek” van mijn klein buurjongetje, die naast mij slaapt, stond ik om half acht al in ons kantoortje nieuwe wandplaten te tekenen. s’Morgens is het hier prima toeven, omdat de nachten heerlijk koel zijn. Vanuit de open deuren kan ik het verkeer op straat goed gade slaan, wat vanmorgen bijvoorbeeld bestond uit hordes wandelende kinderen die in hun uniformen op weg zijn naar school. Tevens is het een enorme drukte met krakende fietsen die bijna bezwijken onder de vracht van hout, Mattoke (bananentrossen), zakken meel, complete deuren of zelfs kratten vol met kippen. Zo nu en dan passeert er een enkel voertuig, wat meestal een vrachtwagen is, die voor onze begrippen tot drie keer toe is overladen. Voetgangers en fietsers moeten maken dat ze wegkomen of op het uiterste randje van de weg rijden, want anders worden ze zonder pardon van de weg geveegd. Voertuigen kunnen het zich hier permitteren om zich als alleenheersers te gedragen, hoewel ze veruit in de minderheid zijn. Verder dragen de vrouwen, gekleed in hun traditionele gewaden of in hun arme vodden (dit is afhankelijk van hun achtergrond en rijkdom) jerrycans met 20 liter water op hun hoofd of zijn ze met grote manden met vruchten op hun hoofd op weg naar de plaatselijke markt. Het is een schouwspel wat je moet zien om het echt te kunnen voelen en beleven. Zal blijven proberen foto’s te maken om ze vervolgens op deze site te plaatsen.

Daarnaast heb ik elke ochtend, als ik in ons kantoortje werk, veelvuldig gezelschap van rondscharrelende kippen met kuikens, de varkens van de buurman en zo nu en dan een koe, die in het gras voor ons kantoortje wordt vastgebonden. Vandaag kreeg dit beest gezelschap van een andere loslopende koe, die nogal erg wild was en plotsklaps voor mijn neus stond op de drempel van het kantoortje. Heb toen toch even orde in de chaos moeten scheppen. Maar kun je je voorstellen, hoe landelijk en rustig het hier is in vergelijking met onze jachtige wereld. Het is alsof ik leef zoals de wereld die werd beschreven in onze leesboekjes van vroeger van de eerste klassen van de lagere school, met Wouter of Zus en Jet en dit alles onder begeleiding van Juf Bruining.

Vanmorgen heb ik na de ochtendpauze van school Engelse les gegeven aan de eerste klas, wat hier Primary one heet. Deze kinderen spreken nog weinig tot geen Engels en alles wat ze kunnen, kunnen ze alleen maar in groepsverband opdreunen, zoals hier hoofdzakelijk wordt lesgegeven. Vanmorgen moest er worden geteld en moesten ze de getallen 5 tot en met tien in letters opschrijven. Om eens te proberen of ze ook buiten de standaardprocedure iets konden zeggen, heb ik ze gevraagd om van 1 tot 10 te tellen en vervolgens van 10 terug naar 1. Nou, dat was me een hele opgave. Zelfs de juf, die normaal lesgaf, was even in de war, wat ik nu wel deed. Het grappige is, dat kinderen toch heel flexibel zijn en als ze eenmaal beter aan me gewend zijn, ze dit best wel leuk zullen vinden. Het feit dat ik zo nu en dan toch wordt gevraagd om les te geven, geeft me wel moed en moet ik gewoon stapje voor stapje mijn lessen inplannen. Vanmiddag hebben we ook besloten dat ik Physical Exercises ga geven, oftewel gymnastiek. Dat vinden de leerkrachten maar lastig en met hun nette jurken aan gaat dat ook niet zo makkelijk. Ik heb een CD meegenomen van kinderen voor kinderen (Ja Yael, met jouw lied erop!) en wil proberen ergens een transistorradio te kunnen bemachtigen, zodat ik lekker met ze ga springen, huppen en dansen. Zien jullie het al voor je? Een Mzungu met al die zwarte kleine kinderkoppies om me heen dartelend. Geweldig toch!

Ik heb de administratie, wat betreft registratie van alle kinderen bijna voltooid en het verbaast je gewoon hoe dit tot nu toe was geregeld of beter gezegd, niet was geregeld. Morgenmiddag is er voor de eerste keer een ouderbijeenkomst en ik ben heel benieuwd hoeveel ouders er komen, want dit is niet echt gebruikelijk. We hebben sinds drie dagen de dorpsomroeper ingeschakeld en die doet elke middag en avond een oproep via de luidsprekers in het dorp en verder trekt hij er met een oude auto op uit met op het dak een schelle luidspreker. Soms zou ik willen dat ik van het hele gebeuren hier een film zou kunnen maken, want het is allemaal zo prachtig om het te ervaren. Althans, ik geniet er echt van.

Aan het einde van de middag ben ik naar het dorp gelopen om boodschappen te doen. In elk winkeltje kun je iets kopen en ben je voor een paar boodschappen ook aangewezen op bijna even zovele winkels. In het ene winkeltje kocht ik twee rollen toiletpapier (een luxe hier, want je kunt je “gat” toch net zo goed afvegen met een paar boomblaadjes, die volop voorhanden zijn) en rattengif. Bij het naburige hokje viltstiften en twee plastic bekers. Op de markt twee tomaten, twee avocado’s en een trosje minibanaantjes, die echt fantastisch smaken. Even verderop een kijkje genomen bij de marktslager, waarbij je je een houten tafel voor moet stellen met daarop een soort darmenbrij, ingewanden en bottenmengsel met vet omhuld en dit alles rijkelijk voorgemarineerd door de enorme massa vliegen en andere onduidelijke insecten. Zou ik geen vegetariër zijn, dan was ik het hier wel spontaan geworden. Maar gelukkig eten de meeste mensen hier geen vlees en heb ik wat dat betreft totaal geen moeite met het eten. Ook nog een klein zakje mini-mini visjes gekocht, die als lokvoer voor de ratten moeten dienen. (Eten ze hier trouwens als lekkernij door een bonenmaaltijd) Vervolgens naar de taxiparkeerplaats, waar de jongens met de ananassen dagelijks hun bergen ananassen staan te verkopen.. Als een zwerm muggen kwamen ze op me afgesneld, want een ieder wil altijd aan mij zijn ananas verkopen. Toen ik in een ander winkeltje de kaarsen voor het avondlicht hab gekocht en verderop in een klein supermarktje (heeeel klein) flessen water afrekende, waren al mijn boodschappen ingekocht. Voor nog geen 4 Euro heb ik alles gekocht en dat is voor de mensen in deze streek een enorm kapitaal. Flessen water is namelijk een enorme luxe en kosten per anderhalve liter 40 Eurocent. Maar ik wil geen enkel risico lopen, vandaar dat ik me deze “luxe”’ permitteer.

Nu ga ik eerst mijn visjes met rattengif in alle hoeken van mijn kamer strooien, want de afgelopen twee nachten was het echt feest, zo’n lawaai hadden die beesten. Ik slaap in een hokje, waar ook in een nis opslag staat van de oorspronkelijke bewoner van dit huis. Had er tot nu toe niet naar omgekeken en alles met een oud en kapot laken afgedekt. Maar het werd me toch echt te gortig en gistermiddag ben ik op rattenjacht gegaan. En warempel, na alle rotzooi naar buiten gesjouwd te hebben, vloog opeens de rat over mijn voeten recht op mijn bed af. Gatver. Heb normaliter geen moeite met muizen, maar vond dit toch wel een vet en vies beest. Met de collega-buurvrouw hebben we nog verder jacht op het beest gemaakt, maar het wist zich helaas goed schuil te houden onder mijn bed. Nu. Dan maar net doen alsof er niks aan de hand is en gewoon gaan slapen. Had mezelf wel beloofd om het beest met rattengif te lijf te gaan. Wil toch ook eens rustig slapen en vind het ook niet zo appetijtelijk een rat als kamergenoot. Dus ik hoop op een rustiger nacht vannacht.

Sinds ik vorige week zo ziek ben geworden van, waarschijnlijk, die onbekende welkomstdrank van de Karamojong people, ben ik toch wel iets voorzichtiger geworden met wat ik eet. Ook afgelopen vrijdag was het weer mis en heb ik gedurende de hele nacht veelvuldig boven het gat in de latrine gehangen vanwege hevige diarree. Met een tas extra gezond voedsel vanuit Kampala ben ik afgelopen zondag weer vertrokken naar Luweero.
Ik ben geweldig opgevangen en verzorgd door Musoke, een vriend, en zijn familie. Zij hebben goed voor me gezorgd en kon ik lekker ziek zijn, zonder me zorgen te hoeven maken over hoe ik aan water en crackers kwam. Wel een saai weekje zo in Kampala als je maag even niet meewerkt. Maar ben volgens mij ook wel goed uitgerust. Heb afgelopen zaterdag nog heel luxe gezwommen in een hotelzwembad. Dan ervaar je het leven in Uganda ineens heel anders en hang je even de toerist uit met na het zwemmen zelfs een douche. Ga dit dus vaker doen als ik in Kampala ben, want dan is het eenvoudige en primitieve leven ook veel leuker en beter vol te houden. Zo nu en dan even je spieren gebruiken (want verder sport ik helemaal niet) en je lijf weer lekker schoon en fris te voelen, is een enorme luxe. Heb geregeld het liedje van De Dijk (“Een man weet pas wat ie mist, als ze er niet meer is”) in mijn hoofd. Het gaat weliswaar over de liefde, maar dat geldt even zo zeer voor zaken die je dierbaar zijn maar je als heel normaal beschouwd, tot het moment dat je ze echt langdurig moet missen.


Donderdag 13 maart, 2008.

Inmiddels ben ik in het internetcafé gearriveerd om het resterende gedeelte van de tekst voor mijn website te schrijven. Ik kan slechts anderhalf uur op mijn laptop schrijven en dan is de accu leeg. Nu dus de laptop meegenomen, omdat hier stroom is.

Gisteren hebben we een hele bijzondere dag beleefd op de Basajjansolo school. Zoals ik reeds vertelde zouden we een vergadering op school hebben voor alle ouders en andere belangstellenden. De dorpsomroeper had zijn werk goed gedaan, want er kwamen maar liefst 56 mensen. De vergadering was gepland om 13.00 uur. Dat betekent dat je hier niet eerder kunt starten dan 14.00 uur. Om onduidelijke redenen wordt er dan nog een half uurtje bijgenomen en heette de chairman, van de associatie waartoe de school behoort, alle toehoorders hartelijk welkom. Het was een hele interessante meeting en gaandeweg de middag kwamen er steeds meer mensen, want een vergadering kent hier geen officiële tijd. Omdat we hoofdzakelijk te maken hebben met arme ouders en gezinnen met andere problemen, was er een dame die voorlichting gaf hoe je toch onder moeilijke en arme omstandigheden hygiënisch kunt koken en leven en hoe je je kinderen de nodige aandacht en liefde geeft en ze probeert te beschermen tegen allerlei ziektes. Ook de “burgemeester”” van dit gedeelte van Luweero kwam zijn opwachting maken en dat is een schouwspel op zich. Iedereen die maar iets belangrijks voorstelt wordt ook op die manier aangesproken en behandeld. Helaas hoor ik ook tot de belangrijke personen in Luweero en moest ik telkens weer een enorm welkomstverhaal aanhoren met de nodige plichtplegingen en gebruiken. Nadat de hoofdleerkracht haar verhaal had verteld (heel timide, want ze is niet gewend om in het openbaar te spreken), was het mijn beurt. Ik had me slecht voorbereid en had totaal vergeten om hartelijk welkom in de lokale taal te leren. Fout,fout,fout, maar ze hebben het mij vergeven en ik zal de komende tijd extra mijn best doen om de belangrijkste woorden en begroetingen te leren. Nadat ik me had voorgesteld en had verteld waarom ik precies in Luweero ben, ben ik een soort vraagronde begonnen. En zowaar gingen sommige mensen daarop in, ook omdat er een goede vertaler bij was. Het was een heel geanimeerd gesprek en de wijze waarop ze reageerden toen ze hoorden dat ik ongetrouwd ben en geen kinderen heb, was echt ongelooflijk. Alsof ik compleet van een andere planeet afkomstig was. Hoe kun je in godsnaam leven zonder getrouwd te zijn en kinderen te hebben! Gelukkig was ik enigszins voorbereid op deze reacties vanwege mijn ervaringen met mijn Afrikaanse cursisten in Nederland. Verder heb ik geprobeerd om het ijzer te smeden als het heet is en het idee van Engelse lessen geven aan volwassenen in Luweero aangekaart. Daar was wel belangstelling voor. Echter toen ik vertelde dat het niet geheel gratis zou zijn, temperde het enthousiasme. Na uitgelegd te hebben dat het lesgeld (we zitten te denken aan 500 Ugandes Schillingen per les, wat 0,20 Eurocent is) volledig ten goede zou komen aan de school en de kinderen was men beter gestemd, hoewel er altijd velen zullen zijn die zelfs dit bedrag niet kunnen ophoesten of missen. De armoede is hier behoorlijk en het is dat alle vruchten en groenten hier groeien, want anders zouden er vele gezinnen honger lijden.

Ik wil dit schrijven beëindigen om even terug te komen op mijn barre verhaal over de Karamojong people , die in de sloppen wijken van Kampala leven en die ik anderhalve week geleden met een lokale vrijwilliger heb bezocht. De doodzieke man die tussen het schroot en in de felle zon lag weg te kwijnen, hebben ze met behulp van het geld wat ik had gegeven uiteindelijk wel naar het ziekenhuis gebracht, waar hij enkele dagen later is overleden. Heel triest, maar ik hoop dat hij op een iets humanere wijze is gestorven dan letterlijk en figuurlijk in de goot te belanden en je lichaam te laten op(vr)eten door alle ongedierte wat daar rondloopt. Ja, sorry, dat ik me zo uitdruk, maar het leven in de sloppenwijken is echt erbarmelijk.
Ik zal bij dit schrijven enkele foto’s plaatsen zodat jullie een idee hebben hoe de Karamojong people in Kampala leven. Het zijn bij lange na niet de ergste foto’s, want dat kon ik niet over mijn hart verkrijgen om die triestheid te fotograferen. Iets van respect wilde ik wel betrachten.

De volgende keer wil ik extra aandacht besteden aan mijn kleine actie om geld in te zamelen voor lesmateriaal voor de school, waar het tot nu toe aan ontbreekt, en om een bijdrage te kunnen leveren aan de geplande bouw van een soort schuur, waar de Karamojong people in Kampala in kunnen overnachten gedurende de nacht. Velen slapen nu namelijk altijd buiten en dit is geen pretje met nachtelijke stortbuien en omgeven te zijn met rovende en gewelddadige mensen. Ik hoop de volgende keer enkele kunstkaarten, die hier allemaal met de hand gemaakt worden, op de site te plaatsen en jullie te vragen of er belangstelling voor is. Met de verkoop van deze kaarten hoop ik dan een, hetzij geringe, bijdrage te kunnen leveren aan een beter en ietwat menswaardiger bestaan van sommige mensen hier.

Ik groet jullie hartelijk en wil jullie tevens bedanken voor jullie belangstelling voor mijn site en de vele leuke en lovende reacties. Dat doet me goed. Wat ik wel eerlijk moet bekennen is het feit, dat ik zo weinig stemmen hoor en ik soms stiekem wacht op een verrassend telefoontje. Mijn zus, met wie ik afgelopen zondag zalig een uur zat te “kleppen” aan de telefoon, had het idee dat, nu ik zo ver weg ben, men denkt dat gewoon even bijpraten ik misschien niet zo interessant zou vinden. Althans dat zou volgens haar de reden kunnen zijn dat ik weinig telefoontjes ontvang. Het zou kunnen, maar juist de gewone Hollandse prietpraat en jullie aller welbevinden zijn me zeer dierbaar en blijf ik ondanks alle ervaringen hier, zeer zeker in geïnteresseerd. Laat me alsjeblieft niet vervreemden van het land waar mijn thuisbasis is. Normaliter zou ik anders wel proberen om te bellen, ware het niet dat dat erg, erg duur is en met het maximale beltegoed waarmee ik mijn telefoon kan opwaarderen, is bellen slechts enkele minuten mogelijk.

Lieve lezers, alle goeds toegewenst en tot een volgend schrijven.
Jita

P.S. Heeft iemand nog kunnen uitzoeken waar ik de wereldomroep kan ontvangen??
Dank!